Kolejny temat artykułu Pszczoły - zrodził się podczas warsztatów, gdy EkoKreatywni wręczali sadzonki lipy drobnolistnej uczestnikom, jak również dlatego że 20 maja przypada Światowy Dzień Pszczoły ustanowiony przez ONZ w 2017 r. W Polsce pszczoły świętują po raz drugi w dniu 8 sierpnia. W dzisiejszym artykule zastanowimy się i przybliżymy ciekawe rzeczy dotyczące życia pszczół.

Dlaczego pszczoły są ważne?

W Europie ponad 4000 różnych rodzajów warzyw opiera się na zapylaniu przez owady. Konsekwencje utraty tych owadów zapylających byłyby katastrofalne nie tylko dla środowiska, ale także dla całej produkcji żywności. Powstaje pytanie: co stałoby się z zapylaniem w przypadku braku tych owadów? Alternatywą jest, zapylanie ręczne -pracochłonne, czasochłonne, ale także niezwykle kosztowne. W rzeczywistości wartość ekonomiczną zapylania przez pszczoły szacuje się na około 265 milionów euro rocznie. Zatem wyłącznie z ekonomicznego punktu widzenia, ochrona pszczół leży w naszym najlepszym interesie. Jednak nie tylko ludzie ucierpieliby, gdyby pszczoły zniknęły. Około 90% dzikich roślin wykorzystuje zwierzęta do wspomagania procesu zapylania w celu reprodukcji, a zwierzęta zależne od tych roślin również byłyby w dużym stopniu dotknięte tą sytuacją. Utrata pszczół i innych owadów zapylających miałaby niszczycielskie konsekwencje zarówno dla ludzi, jak i świata przyrody

Jak wygląda hierarchia pszczół

W skład rodziny pszczelej wchodzi matka zwana również królową, robotnice i trutnie. Każdy z nich ma określone zadania, dzięki czemu tworzą zwartą grupę.

Matka pszczoła- rozpoznajemy ją poprzez dłuższy odwłok oraz jej rozmiar jest zdecydowanie większy od reszty rodziny. Matka pszczela żyje od 2 do 7 lat, zdarza się że może żyć dłużej, jednak jest wtedy mniej produktywna na skutek czego zostaje wymieniona na młodszą matkę. Doświadczeni pszczelarze rozpoznają matkę również po charakterystycznych odgłosach jakie wydaje. Jej zadaniem jest odbycie lotu godowego, a następnie czerwienie, czyli składanie jaj. W okresie czerwienia pszczela matka, potrafi ich złożyć nawet 1500 dziennie. Kiedy matka pszczela zostaje jakkolwiek ranna np. traci skrzydło, pszczele robotnice potrafią pozbyć się jej. Wybieranie nowej królowej-matki zachodzi poprzez karmienie wybranej przez inne pszczoły larwy, pszczelim mleczkiem, dzięki temu tworzą nową matkę, a pokarm ten sprawia, że żywotność królowej jest tak długa.

Robotnice - Jest to najliczniejsza i najbardziej zapracowana grupa zamieszkująca ul. Robotnice żyją latem ok. 38 dni, a zimą 6 miesięcy. Są one także najczęściej widywane przez ludzi, ponieważ to właśnie robotnice są odpowiedzialne za zbieranie nektaru. Do ich zadań należy również, • wypacanie wosku i budowa plastrów, dbanie o larwy, pełnienie funkcji strażniczek, czyszczenie komórek, do których matka składa jaja, wentylowanie ula. Zadania są przekazywane przez matkę za pomocą feromonów. Zadania, które w danym momencie wykonuje pszczoła robotnica, są uzależnione od jej wieku. W ciągu pierwszych 3 dni swojego życia robotnice sprzątają ul, przygotowując komórki na czerw pszczeli. Kolejnym etapem jest karmienie larw mleczkiem pszczelim lub pierzgą z miodem. Gdy około 9 dnia życia robotnicom aktywuje się gruczoł woskowy ich zadaniem staje się budowa plastrów oraz zasklepianie komórek. Odbierają też wtedy nektar i pyłek od pszczół „zbieraczek”. Gdy robotnica ma już w pełni wykształcone żądło, staje się strażniczką ula. Zadanie najstarszych pszczół robotnic to zbieranie pyłku, wody i nektaru. Jest to ostatnia funkcja, którą pełnią do końca swojego życia.

Trutnie - są męską częścią ula, ich jedynym zadaniem jest zapłodnienie królowej podczas lotu godowego. Gdy już to się stanie najczęściej giną lub pozostają w ulu żywiąc się mleczkiem pszczelim do momentu wypędzenia ich przez robotnice. Po wypędzeniu czeka ich śmierć, ponieważ w pszczelej rodzinie samce nie zimują z resztą ula. Trutnie pojawiają się w rodzinie pszczelej pod koniec maja, wyhodowane przez robotnice z niezapłodnionych jaj, w specjalnie do tego przygotowanych większych komórkach plastra.

Zapylanie

Natura połączyła kwiaty i owady w procesie ewolucyjnym trwającym miliony lat. Jedno nie może przetrwać bez drugiego. Kwiaty stanowią pożywienie dla owadów, które poprzez zapylenie zapewniają roślinie wydanie nasion i przetrwanie gatunku. Rośliny mają dwa cele: rosnąć i wytwarzać nasiona, z których rozwiną się nowe rośliny. Nasiona znajdują się w owocach wytwarzanych przez zapylane kwiaty. Zapylenie polega na przeniesieniu pyłku (męskiego materiału genetycznego) z pręcików do słupka (narządu żeńskiego). Najlepiej, gdy materiał genetyczny pochodzi z dwóch różnych roślin tego samego gatunku. Tutaj z pomocą przychodzą pszczoły – prawdziwi specjaliści od zapylania. Roślina przyciąga pszczoły pięknym kolorem płatków, mocnym zapachem i słodkim nektarem wypływającym z nasady kwiatu. Owady chcące wysysać nektar muszą ocierać się o słupki i pręciki, zanieczyszczając się pyłkiem. Następnie owad przenosi pyłek na kolejny kwiat i dostarcza przesyłkę do miejsca przeznaczenia. Owad się najadł, kwiaty zostały zapylone.

Jak jest produkowany miód?

Miód jest produkowany przez pszczoły miodne, które zbierają nektar z kwiatów i przenoszą go do ula. W ulu nektar jest oddzielany od wody i przekształcany w miód dzięki enzymom zawartym w ślinie pszczelej. Następnie miód przechowywany jest w plastrach wewnątrz ula, gdzie dojrzewa. Proces produkcji miodu wydaje się dość prosty, ale nikt nie zastąpił jeszcze w tym procesie pszczoły.

Co można oprócz miodu pozyskać

Pszczoły poza miodem produkują także wiele przydatnych substancji. Jednym z nich jest propolis pszczeli. Jest on dla pszczół materiałem budulcowym ula. Z propolisu można przygotować min. maść propolisową, która wspomaga leczenie ran, oparzeń, odmrożeń, owrzodzeń, czyraków czy grzybic. Kolejnym takim produktem może być wosk pszczeli pozyskiwany z plastrów plastrów miodowych. Jego głównym wykorzystaniem jest wytwarzanie produktów takich jak np. świece, jedna posiada on także właściwości prozdrowotne. Pierzga i pyłek pszczeli są bogatym źródłem witamin, w tym witamin A, E, D, K, C, PP, witamin z grupy B oraz minerałów. Co więcej pierzga posiada właściwości wzmacniające odporność, wspomagające trawienie, obniżające ciśnienie krwi, wzmacniające naczynia krwionośne, zmniejszające stany zapalne oraz poprawiające stan skóry, włosów i paznokci.

Czym karmić pszczoły w zimę

Pszczoły zimą żywią się głównie miodem, który przygotowały latem, co zapewnia im przetrwanie od wielu wieków, jednakże to nie zawsze wystarcza. Pszczelarze w prosty sposób dokarmiają pszczoły poprzez przygotowanie syropu cukrowego - jest to nic innego jak cukier biały rozpuszczony w wodzie. Podają go poprzez podkarmiaczki, czyli element służący do podawania pszczołom pokarmu w ulu nie tylko w zimę, a również w chłodne wiosny.

Dokąd leci pszczoła nocą?

Odpowiedzią na to pytanie jest: nigdzie. Pszczoły tak jak ludzie potrzebują snu, aby prawidłowo funkcjonować. Owady te w nocy gromadzą się w kłębek, w którym generują ciepło poprzez trzepotanie skrzydeł. Nie zasypiają one całkowicie — nawet podczas snu zachowują czujność, aby móc zareagować na zagrożenie, na które szanse podczas zmroku są większe. Jak się okazuje, pszczołom potrzeba od 5 do 8 godzin odpoczynku. Naukowcy zaobserwowali, że niewyspane owady mniej dokładniej zbierają pokarm, czy też słabiej się komunikują — a co za tym idzie, mają problemy z dotarciem z powrotem do ula, gubiąc się po drodze. Dzikie pszczoły zasypiają jednak nie tylko w ulu — często można spotkać te małe osobniki w kwiatach (na przykład w dzwonkach, cykorii podróżnik czy w chabrach bławatkach i w ślazie dzikim). Innymi miejscami, które sobie upodobały, są też dziury w drewnie, pojedyncze źdźbła trawy, najrzadziej w pustych skorupach ślimaków.

Ochrona Pszczół: Kiedy Stosować środki ochrony roślin.

Priorytetem dla rolników, naukowców i rządów na całym świecie stała się ochrona pszczoły. Pszczoły odgrywają kluczową rolę w zapylaniu roślin, co przekłada się na plony i różnorodność ekosystemów. Jednakże, wraz z rozwojem rolnictwa przemysłowego, pojawiły się obawy co do wpływu środków ochrony roślin (oprysków) na populacje pszczół. Stąd istotne jest stosowanie oprysków uwzględniających bezpieczeństwo pszczół. Kluczowym aspektem stosowania oprysków chemicznych jest wybór odpowiedniego czasu i substancji aktywnej, aby minimalizować ryzyko szkód dla pszczół. Oto kilka kwestii, które warto uwzględnić:

Optymalny czas aplikacji: Unikaj oprysków w czasie kwitnienia roślin, gdy pszczółki są najbardziej aktywne i często odwiedzają kwiaty w poszukiwaniu nektaru i pyłku.

2. Wybór substancji aktywnej: Wybieraj środki ochrony roślin, które są mniej toksyczne dla pszczół. Przed użyciem należy dokładnie zapoznać się z etykietą produktu i zaleceniami producenta dotyczącymi bezpieczeństwa pszczół.

3. Monitorowanie populacji pszczół: Regularne badania populacji pszczół w okolicy mogą pomóc w zrozumieniu, jak opryski wpływają na lokalne środowisko pszczół.

4. Alternatywne metody ochrony roślin: Rozważanie alternatywnych metod kontroli szkodników, takich jak agrotechniczne i biologiczne środki ochrony roślin, może ograniczyć potrzebę stosowania chemicznych oprysków. Najlepiej stosować opryski wcześnie rano lub późnym wieczorem, gdy pszczoły są mniej aktywne i większość z nich pozostaje w ulu. Jest to ważne, ponieważ ogranicza to ryzyko bezpośredniego kontaktu pszczół z substancjami chemicznymi. Substancje szkodliwe mogą przedostać się do ciała owadów przez ich osłonę ciała, drogi oddechowe lub układ pokarmowy. Te substancje często pozostawiają na ciele pszczół np. zapach, co może skutkować traktowaniem ich jako intruzów i źródła zagrożenia po powrocie do ula.

Znaczenie Edukacji i Świadomości

Ochrona pszczół wymaga współpracy i zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron, w tym rolników, naukowców, rządów i społeczeństwa. Edukacja na temat znaczenia pszczół dla ekosystemów oraz skutków stosowania chemicznych środków ochrony roślin dla ich populacji jest kluczowa dla skutecznej ochrony pszczół. Podsumowanie Stosowanie oprysków chemicznych w sposób odpowiedzialny i świadomy może przyczynić się do minimalizacji negatywnego wpływu na populacje pszczół. Warto podkreślić znaczenie badań nad wpływem różnych substancji aktywnych na pszczółki oraz promować alternatywne metody ochrony roślin, które są bardziej przyjazne dla środowiska naturalnego i pszczół. Ochrona pszczół to nie tylko kwestia gospodarcza, ale również moralna i ekologiczna, która ma długoterminowe konsekwencje dla naszych ekosystemów i społeczeństwa. Ochrona pszczół Ochrona pszczół jest bardzo ważna, ponieważ pszczoły są kluczowe dla naszego życia. Pszczoły zapylają wiele roślin, dzięki czemu uzyskujemy pożywienie. Z roku na rok wzrost umieralności pszczół jest coraz większy, a to za sprawą różnych czynników, takich jak - utrata siedlisk, stosowanie pestycydów, zanieczyszczenie środowiska, zmiany klimatyczne i obecność szkodników i chorób, dlatego tak ważna jest ochrona pszczół. Aby chronić pszczoły należy podejmować różne działania związane z promowaniem różnorodności roślinności, tworzeniem siedlisk dla pszczół oraz wsparciem badań nad zdrowiem pszczół i przyczynami ich umieralności. Działania na rzecz ochrony pszczół są niezwykle ważne i wymagające nawet współpracy międzynarodowej, czy też zaangażowania politycznego i społecznego

Choroby

Przykładem jednej z najbardziej powszechnych chorób pszczół jest varroza. Wywołana przez roztocza Varroa destructor. Varroza jest pasożytem, który atakuje dorosłe pszczoły oraz ich larwy, osłabiając je i wpływając na ich zdrowie i długowieczność. Innymi chorobami pszczół są na przykład nosówka pszczół, amerykański zgnój pszczół, kretynizm pszczeli czy zgnilizna kwasowa.

Inne zakaźne choroby dorosłych pszczół to:

• paraliże pszczół,

• choroba sporowcowa (nosemoza),

• choroba roztoczowa (akarapidoza),

• pełzakowa (ameboza),

• czerniaczka grzybicza.

. Pszczoły, a wierzenia

Pszczoły od samego początku były uważane, za istoty święte, pochodzące od samego Boga. Miały one być jedynymi stworzeniami, oprócz ludzi, które posiadają dusze. Przez to zabronione było w ich obecności przeklinanie, mówienie podniesionym głosem, a nawet złorzeczenie tym małym owadom. Wierzono też, że pszczoły nie będą lubić ludzi złych czy niemoralnych. O tych owadach możemy się doszukać wszędzie — w innych religiach czy miologiach. Według mitologii egipskiej pszczoły to łzy boga Ra. Koran też określa pszczoły jako owady święte. Grecka królewna Melissa (co znaczy „pszczoła”) karmiła Zeusa miodem, za co czekała ją nagroda godna greckich bogów: została przemieniona w pszczołę. Według starożytnych Greków, na wargach Pindara i Platona przysiadały pszczoły, czyniąc ich bardziej wymownymi od innych. Dla średniowiecznych chrześcijan żądło symbolizowało słuszną karę. W dawnych gospodarstwach polskich dzielono się z pszczołami wszystkimi ważnymi informacjami – o narodzinach, weselu, śmierci. Istoty te miały też przewodniczyć duszom, przylatywać z zaświatów z wiadomościami od Boga, albo i od zmarłych, przodków, do ludzi żywych.

Tajemnice Świata Pszczół: Fascynujące Ciekawostki

Pszczoły od wieków fascynują ludzi swoimi zdolnościami, inteligencją i niezwykłym wkładem w funkcjonowanie ekosystemów.

to kilka fascynujących ciekawostek na temat tych małych, ale ważnych stworzeń: 1. Komunikacja taneczną: Pszczoły miodne posługują się skomplikowanym systemem komunikacji, w którym wykorzystują taniec, aby przekazywać informacje o lokalizacji źródeł pożywienia. Ten taniec zwany "tańcem pszczelim" informuje inne pszczoły o kierunku i odległości do kwiatów. 2. Mistrzostwo w nawigacji: Pszczoły mają niezwykłe zdolności nawigacyjne. Potrafią odnaleźć drogę do ula nawet z odległości kilku kilometrów, wykorzystując zmysł węchu, widzenia i pamięć przestrzenną. 3. Bogactwo produktów: Pszczoły nie tylko produkują miód, ale również inne cenne produkty, takie jak propolis (naturalny antybiotyk), mleczko pszczele (bogate w składniki odżywcze) i wosk pszczeli (wykorzystywany w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym). 4. Świat kwiatów: Pszczoły odwiedzają setki kwiatów dziennie w poszukiwaniu nektaru i pyłku. Mają one niezwykle rozwinięty zmysł węchu, który pomaga im wykryć zapach kwiatów nawet na duże odległości. 5. Długość życia królowej: Królowa pszczół może żyć nawet kilka lat, co stanowi ogromny kontrast wobec krótkiego życia zwykłych robotnic, które żyją tylko kilka tygodni lub miesięcy. 6. Wielowarstwowa społeczność: W ulu panuje kompleksowy porządek społeczny, gdzie każda pszczółka pełni określoną rolę. Są królowe, trutnie, robotnice odpowiedzialne za zbieranie pożywienia oraz opiekunowie młodych. 7. Inspiracja dla sztuki: Pszczoły inspirowały artystów na przestrzeni wieków. Ich życie, zachowania i wygląd są tematami często poruszanymi w literaturze, malarstwie i muzyce, symbolizującymi harmonię społeczną, pracowitość i piękno natury. Pszczoły stanowią niezwykle ważny element naszego ekosystemu i przypominają nam, jak wiele wartości i tajemnic kryje się w świecie przyrody. Warto doceniać i chronić te małe, ale niezwykle istotne stworzenia, które mają tak duży wpływ na nasze życie i środowisko.

II LO EkoKreatywni